Historia cocker spaniela: początki rasy

Cocker spaniele angielskie to rasa, której początki sięgają czasów średniowiecza lub wcześniejszych. Choć oficjalnie zostały nazwane w XIX-wieku znane były już zdecydowanie wcześniej. Jaka jest historia cocker spaniela? Przede wszystkim: wcale nie taka prosta, jak się to może pozornie wydawać. Gdyby nie działania hodowców, dziś tych psów mogłoby już nie być.

Brak opisu.
Charmie i Xenia podczas wycieczki do Holandii.

Historia cocker spaniela to początek dwóch ras

Przede wszystkim należy zwrócić uwagę na to, że na samym początku istnienia tej rasy nie występowało rozróżnienie na cockcer spaniele angielskie i amerykańskie. Ta druga rasa została ustanowiona dopiero w latach 30. XX wieku w USA. Z tego powodu we wcześniejszej nomenklaturze nie istnieje w tej kwestii żadne rozdzielenie. Ponadto obydwie są do siebie niezwykle zbliżone przez wzgląd na pochodzenie i tak naprawdę aż do tamtego czasu historia cocker spaniela jest w pełni nierozdzielna.

Czy cocker spaniele pochodzą z Anglii?

Same spaniele jako psy do polowań prawdopodobnie wywodzą się w Hiszpanii. Trafiły na wyspy brytyjskie około 600 lat temu wraz z ówczesnymi arystokratami. W ten sposób powoli zaczęły pojawiać się w Anglii. Już brytyjski poeta, Geoffrey Chaucer (1340-1400), wspominał o nich w swoich dziełach.

Według Jamesa Farrowa pierwsze formy spanieli podobne do tych, które znamy dzisiaj, pojawiły się przez działanie książąt Marlborough w XVII wieku. Ich biało-pomarańczowe spaniele (ang. red and white) występowały pod nazwą Bleneheim lub Woodstock spaniels. Ceniono je przede wszystkim za sprawną pracę pomiędzy wystającymi korzeniami i w ukryciu.

Pies Toots urodzony w 1889 roku, określany jako field spaniel. Jeden z przodków naszych psów (m.in. Hoshi).

Pierwsze napomknienia o małym spanielu

Jednym z pierwszych wspomnień w literaturze o niewielkim spanielu można znaleźć w „The gentelmans’ Recreation” z 1677 roku. Nicholas Cox pisał o psie, który był raczej niewielki, ale nie gruby i miał odważny charakter. Był zwinny, o wciąż ruszającym się ogonie i wiecznie pracującym nosie. Choć radosny, był zwierzęciem bardzo posłusznym.

W 1803 roku John Scott pisał w „The Sportsman Cabinet” o dwóch rodzajach spanieli. Jednym był springer, drugim – cocker, nazywany też cocking-spanielem. Pierwszy był większym psem, świetnym do każdego rodzaju zwierzyny łownej, drugi zaś przez swój niewielki wzrost lepiej nadawał się do pracy w ukryciu. Opisywał go jako psa o krótszej, bardziej zwartej formie, o okrągłej głowie i krótszym nosie. Istotne były uszy: im dłuższe, tym bardziej pożądane. Sierść miał dłuższą i bardziej skręconą od springera, szczególnie na ogonie, który był już wtedy przycinany (co pomagało w trakcie polowań). Występowały w kolorach czekoladowo-białym (liver and white), złotym (red), pomarańczowo-białym (red and white), czarno-białym (black and white), czekoladowym (liver), czasem z podpalaniem.

Historyczny Farrow’s Obo, urodzony w 1879 roku.

Według Scotta kolor czarny i czarny podpalany mógł wziąć się w rasie przez krzyżówkę z wymarłym już psem rasy english black and tan terier, choć nie należy brać tego za rzecz pewną. Szczególnie że dziś wiemy nieco więcej o genetyce umaszczeń. Maść czekoladowa powstaje przez rozjaśnienie czarnego barwnika.

Już wtedy jednak pojawiały się głosy, że prawdziwego cocker spaniela, który nie posiada domieszek innych ras, trudno jest zdobyć. Ten problem miał się jednak dopiero pogłębić.

Początek formalizacji rasy – założenie Kennel Clubu

Kennel Club, czyli brytyjski odpowiednik naszego polskiego Związku Kynologicznego w Polsce, powstał w 1873 roku. Dopiero od tego czasu możemy mówić o rozpoczęcia prowadzenia księgi rodowodowej[1]. Jej pierwsze wydanie ukazało się w 1874 roku i zawiera między innymi psy, które pojawiały się na wystawach organizowanych od 1859 roku.

Zawarte w niej zapiski należy jednak traktować z przymrużeniem oka. Po pierwsze, w tamtym czasie osobom zajmującym się ówczesną kynologią często brakowało odpowiedniego poziomu edukacji, aby zrozumieć, na czym polega hodowla psów czystej rasy. Po drugie, wówczas istotniejsze były kwestie praktyczne. Aby zwierzę było wartościowe, musiało dobrze pracować, toteż różnorakie mieszanie ras zdarzało się dość regularnie. I choć wydawać by się mogło, że to już początek faktycznego istnienia cocker spanieli, ich wielbiciele musieli jeszcze trochę zawalczyć o swoją ukochaną rasę.

Dlatego że choć w „Kennel Gazette” w 1881 roku pojawiła się rubryka „Spaniels,  Field, Sussex and cocker”, w której przedstawione były różnorakie psy (niektóre posiadały rodowód, inne nie, część w kolejnych wydaniach miała inne daty urodzenia, inne pochodzenie itd.) to wcale nie był koniec zmagań hodowców. Już w drugim wydaniu „Irish Water Book” były traktowane jako field spaniele, czyli psy ważące mniej niż 12 kg.

Walka o rasę – cocker to nie field spaniel!

Tak zwany „old English cocker” był jednym z najstarszych typów spaniela, który występował w Wielkiej Brytanii. Dlatego kuriozalnym wydawało się to, że jest traktowany na równi z field spanielem. Różnił się przecież budową i typem. Rozróżnienie widać nawet w prasie. W „The Sydney Morning Herald” z 3 lipca 1890 roku pojawiła się notka o tym, że pan Fred H. Sampson oferuje na sprzedaż swoje field i cocker spaniele. Gazeta informuje, że prawdopodobnie z powodu złej reklamy nie było wielu chętnych na młode psy o czystej rasie i cena za jedno zwierzę wynosiła zaledwie 20 funtów.

Walka o ustanowienie rasy trwała aż do 1892 roku, kiedy to Kennel Club zgodził się na oficjalne rozdzielnie tych psów. To jednak nie był koniec zamieszania. Głównie z tego powodu, że jedyna różnica pomiędzy psami początkowo wynikała z ich… wagi. Pojawiały się więc paradoksy, w których pies przed posiłkiem był cocker spanielem, a po nim – field spanielem. Osoby posiadające nieco większe psy w tym typie potrafiły je „głodzić”, aby w trakcie wystaw mogły występować jako cockery. Nic dziwnego, że hodowcy zaczęli oponować, aby zwierzęta oceniano po ich typie, a nie wadze.

„The Sydney Morning Herald” , 3 lipca 1890. Zrzut ekranu z pisma udostępnionego w domenie publicznej.

Rewolucja dopiero nadchodzi

Jednymi z pierwszych zwierząt, które znalazły się w księdze rodowodowej były psy Regant 2162 oraz Regal 2161. Były to czarne cocker spaniele, które jednak nie zyskały większej sławy. Prawdziwą rewolucję w kwestii tej rasy zaczął dopiero James Farrow i Richard Lloyd. Ten pierwszy w 1879 roku wyhodował czarnego psa o imieniu Obo, który przyczynił się do stworzenia pierwszej liczącej się linii. Jego imiennik, Obo II, również wyhodowany przez Farrowa, przyczynił się zaś do powstania cocker spanieli amerykańskich. To już jednak nieco inna opowieść.

Historia cocker spaniela nie jest więc wcale tak oczywista. To bez wątpienia rasa, która przynajmniej częściowo wyodrębniła się naturalnie. W wyniku selekcji, przez wzgląd na potrzeby ówczesnych ludzi, stworzono niskiego psa do polowań. Ten z czasem zdobył serca mieszkańców Anglii na tyle, że byli gotowi o niego walczyć. I choć dzisiejszy cocker spaniel angielski wygląda nieco inaczej, trzeba przyznać, że opis charakteru tych psów Nicholasa Coxa z 1677 roku wciąż jest zaskakująco aktualny.

File:Obo-II-Drawing.jpg
Ilustracja psa Obo II opublikowana w 1890 roku.

Szukasz innych informacji na temat cocker spaniela? Dowiedz się wiecej o umaszczeniu.

Bibliografia:

Peggy Grayson, A history of the cocker spaniel, 1992

Halina Woner, Cocker spaniel angielski, 1986

https://trove.nla.gov.au/newspaper/article/13778771

Źródła ilustracji:

https://en.wikipedia.org/wiki/File:Obo-II-Drawing.jpg

https://cockerspanieldatabase.info/en/Toots/pedigree/33507/i

https://cockerspanieldatabase.info/en/Farrow-s-Obo/pedigree/33516/i


[1] ang. Stud book, w dosłownym tłumaczeniu – księga stadna. Jednak w języku polskim to określenie kojarzy się głównie z końmi. Naszym odpowiednikiem współcześnie jest Polska Księga Rodowodowa (PKR)